De Vlaamse regering heeft op voorstel van minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers en minister van Begroting Matthias Diependaele een regeling tot financiële schuldovername uitgewerkt om vrijwillige fusies te stimuleren.
In juli vorig jaar kondigde Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur al aan dat hij steden en gemeenten wil stimuleren om te fusioneren. Grotere gemeenten hebben immers een grotere slagkracht. In Vlaanderen telt een gemeente gemiddeld 22.000 inwoners. Ter vergelijking: in Nederland ligt dat aantal dubbel zo hoog en in Denemarken spreken we over een gemiddelde van bijna 60.000 inwoners per gemeente.
Minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers: “De helft van onze Vlaamse gemeentes telt minder dan 15.000 inwoners. Grotere gemeentes zijn efficiënter, minder afhankelijk van externe capaciteit en zijn in het algemeen beter in staat om antwoorden te bieden op steeds complexere uitdagingen zoals klimaat en digitalisering. Gemeentes die vrijwillig fusioneren bieden we ondersteuning. Zo kunnen we op termijn nog veel meer bevoegdheden doorschuiven naar het lokale niveau.”
Financiële schuldovername
Bij burgemeesters en burgers is het taboe rond fusies voor een groot stuk verdwenen. De vorige bestuursperiode fusioneerden vijftien gemeenten vrijwillig tot zeven fusiegemeenten. Zij geven aan beter gewapend te zijn tegen bijvoorbeeld de coronacrisis dan afzonderlijk het geval had geweest. De Vlaamse regering ondersteunde dit toen met een financiële schuldovername van 500 euro per inwoner met een maximum van 20 miljoen euro per fusieoperatie. Nu wordt de maximale fusiebonus verhoogd tot 50 miljoen. Een bijkomend verschil met de vroegere regeling is het feit dat het bedrag per inwoner stijgt naargelang de grootte van de fusiegemeente toeneemt. Men voorziet 200 euro per inwoner vanaf 20.000 inwoners, 300 euro bij 25.000 inwoners, 400 euro bij 30.000 inwoners en 500 euro bij 35.000 inwoners. Het plafond op Vlaams niveau van 200 miljoen euro verdwijnt.
Vlaams minister van Begroting Matthias Diependaele: “Om te vermijden dat een gemeente na de fusie nog steeds niet slagkrachtig genoeg is, moet de fusiegemeente minstens 20.000 inwoners tellen om aanspraak te maken op de financiële ondersteuning. We verhogen de maximale fusiebonus tot 50 miljoen en garanderen dat de nieuwe fusiegemeente nooit minder financiële middelen ontvangt dan de som van de afzonderlijke lokale middelen uit het gemeentefonds, investeringsfonds en openruimtefonds.”
Naast een financieel ondersteuningspakket, zullen steden en gemeenten die denken aan een fusie ondersteund worden door het Agentschap Binnenlands Bestuur met een fusiebegeleidingsteam, een draaiboek met concrete handvaten en stappenplannen, en een afwegingskader dat de voor- en nadelen in kaart brengt.
