Verder bordurend op de bijdrage in de nieuwsbrief van december 2017, analyseerde Arnold Blockerije de precieze bepalingen waarmee elke financieel beheerder (of financieel directeur in spe) de komende maanden geconfronteerd zal worden. Onderaan deze bijdrage vindt u een overzichtelijk schema dat de procedures netjes visualiseert.
1. De overgangsbepalingen
Een van de belangrijkste vernieuwingen van het decreet over het lokaal bestuur schuilt in de eenduidige politieke en ambtelijke aansturing van de gemeente en het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn.
De artikelen 581 tot en met 590 van het decreet bevatten een overgangsregeling voor de aanstelling van de algemeen directeur en de financieel directeur. De overgangsregeling beoogt zo snel mogelijk te komen tot een gemeenschappelijke algemeen directeur en financieel directeur.
2. Gemeenschappelijke functiehouder
Als het ambt van financieel beheerder van de gemeente en het ambt van financieel beheerder van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn dat de gemeente bedient door een gemeenschappelijke financieel beheerder worden uitgeoefend, gebeurt de invulling van de betrekking van financieel directeur van rechtswege. Dat is het geval in gemeenten waar dezelfde persoon door een gecumuleerd mandaat of door een beheersovereenkomst de functie van financieel beheerder van de gemeente en het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn uitoefent.
Door de invulling van rechtswege wordt hij of zij vanaf de inwerkingtreding van het decreet over het lokaal bestuur de financieel directeur van de gemeente en bedient hij of zij in dat ambt zowel de gemeente en het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn. Dit is de tiende dag na de bekendmaking van het decreet in het Belgisch Staatsblad. Als het om de financieel beheerder van het OCMW gaat, heeft dat de overdracht van het betrokken personeelslid van het OCMW naar de gemeente tot gevolg. De gemeenteraad kan alleen kennis nemen van de aanstelling van rechtswege. Hij moet er niet over beraadslagen en beslissen.
De functiehouder behoudt zijn dienstverband. Dat betekent dat een mandaathouder zijn contractvoorwaarden behoudt en dat de vastgestelde mandaatperiode blijft doorlopen.
Uit het antwoord van Vlaams minister Liesbeth Homans op schriftelijke vraag nummer 391 van Lydia Peeters van 15 februari 2017 en nummer 454 van Bert Maertens van 7 maart 2017 bleek dat in april 2017 in 129 gemeenten de functie van financieel beheerder voor de gemeente en het OCMW door één en dezelfde persoon werden ingevuld.
3. Vacante betrekkingen
Als de ambten van financieel beheerder van de gemeente en van financieel beheerder van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn dat de gemeente bedient vacant zijn, vult de gemeenteraad het ambt van financieel directeur in door aanwerving of bevordering. De gemeenteraad stelt de voorwaarden vast voor het ambt van financieel directeur en bepaalt daarbij de selectieprocedure. De financieel directeur wordt gekozen in functie van de functiebeschrijving met functieprofiel en competentievereisten en van de toetsing aan de voorwaarden.
Deze procedure wordt bij voorkeur afgerond vóór 1 augustus 2018. Als dat niet het geval is, dan zal de nieuw aangestelde gemeenteraad na de gemeenteraadsverkiezingen over de definitieve aanstelling beslissen. Na 1 augustus 2018 kan het ambt slechts via waarneming worden ingevuld.
4. Verschillende titularissen
Als de titularis van het ambt van financieel beheerder van de gemeente en de titularis van het ambt van financieel beheerder van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn dat de gemeente bedient verschillende personen zijn, of als maar een van beide ambten ingevuld is, kan de gemeenteraad de titularissen of de titularis oproepen om zich binnen dertig dagen kandidaat te stellen voor het ambt van financieel directeur. De gemeenteraad kan er echter voor opteren om geen gebruik te maken van deze mogelijkheid. Het is bovendien niet noodzakelijk om voor de functie van algemeen directeur en voor de functie van financieel directeur dezelfde procedure te volgen. De gemeenteraad heeft als aanstellende overheid een keuzemogelijkheid voor de aanstellingsprocedure.
De functiehouder(s) moet(en) zich in dat geval kandidaat stellen binnen de dertig dagen vanaf de dag volgend op de dag van de oproep. Na het verstrijken van de termijn stelt het college van burgemeester en schepenen vast wie zich tijdig en ontvankelijk kandidaat heeft gesteld. Een laattijdige kandidaatstelling is onontvankelijk. Er kan geen rekening mee gehouden worden.
Er kunnen zich drie situaties voordoen:
- één van de titularissen of de enige titularis stelt zich tijdig kandidaat;
- beide titularissen stellen zich tijdig kandidaat;
- geen van beide titularissen stelt zich tijdig kandidaat.
Als maar een van de personen zich tijdig kandidaat heeft gesteld, wordt die persoon bij het verstrijken van de termijn om zich kandidaat te stellen met behoud van zijn dienstverband van rechtswege aangesteld als financieel directeur bij de gemeente.
Als beide financieel beheerders zich tijdig kandidaat stellen, stelt de gemeenteraad uiterlijk op 1 augustus 2018 op basis van een systematische vergelijking van de titels en verdiensten een van hen aan als financieel directeur, met behoud van zijn (haar) dienstverband.
De systematische vergelijking van de titels en verdiensten houdt in dat de kandidaten op dezelfde criteria beoordeeld worden. Mogelijke boordelingscriteria zijn: opleiding, de resultaten van examens, ervaring in de materie en/of de dienst, anciënniteit, … Een aanstelling op basis van alleen anciënniteit is daarbij geen optie. De mogelijkheid bestaat om een proef te organiseren om de systematische vergelijking van titels en verdiensten te ondersteunen.
Een geschorste titularis, een titularis die langdurig afwezig is en een titularis van wie proeftijd nog niet beëindigd is, kunnen niet uitgesloten worden van kandidaatstelling.
In het geval geen van beide titularissen of de enige titularis zich tijdig kandidaat stelt, of als de gemeenteraad geen gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid voor de financieel beheerders om zich kandidaat te stellen, vult de gemeenteraad het ambt in door aanwerving of bevordering. Ook als het bestuur ervoor opteert om de functie open te stellen voor andere kandidaten dan de huidige financieel beheerders, zal de functie moeten worden ingevuld bij wijze van aanwerving en/of bevordering.
De aanwerving of bevordering gebeurt steeds volgens een objectief gevoerde selectieprocedure. Voor de financieel directeur moeten, overeenkomstig het rechtspositiebesluit, de selectietechnieken minstens een proef bevatten die het financieel-economische inzicht van de kandidaten toetst. Voor die proef moet geen beroep gedaan worden op een extern bureau. De financieel directeur wordt gekozen in functie van de functiebeschrijving met functieprofiel en competentievereisten en van de toetsing aan de voorwaarden. De aanstelling gebeurt in de besloten vergadering.
5. Waarnemend financieel directeur
Als er op 1 augustus 2018 geen financieel directeur noch een waarnemend financieel directeur is, dan wordt met ingang van 1 augustus 2018 de financieel beheerder van de gemeente of van het OCMW met de meeste anciënniteit in de betrekking van financieel beheerder, van rechtswege waarnemend financieel directeur. Bij afwezigheid, verhindering of beëindiging van deze waarneming regelt de gemeenteraad de vervanging.
De waarnemend financieel directeur oefent alle bevoegdheden uit van de financieel directeur. Hij (zij) blijft in elk geval waarnemend financieel directeur gedurende de periode van 1 augustus 2018 tot aan de aanstelling van de financieel directeur door de gemeenteraad op de eerstvolgende vergadering die volgt op de installatievergadering van de gemeenteraad na de algehele vernieuwing van de gemeenteraad.
Als de gemeenteraad op 1 augustus 2018 geen financieel directeur heeft aangesteld, zet de gemeenteraad op de eerstvolgende vergadering die volgt op de installatievergadering van de gemeenteraad na de algehele vernieuwing van de gemeenteraad de procedure tot invulling van het ambt voort.
Als de gemeenteraad nog geen oproep heeft gedaan of nog geen aanwervings- en of bevorderingsprocedure is opgestart, kan de gemeenteraad een oproep doen tot kandidaatstelling bij de financieel beheerder van de gemeente en de financieel beheerder van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn dat de gemeente bedient, die op het ogenblik van de inwerkingtreding van artikel 585 van het decreet over het lokaal bestuur in dienst waren of overgaan tot bevordering of aanwerving.
6. Taken
Uiterlijk op 1 augustus 2018 gaan alle taken en bevoegdheden van de financieel beheerders over naar de financieel directeur (al dan niet waarnemend). De financieel directeur oefent de taken uit die door of krachtens de wet of het decreet aan de gemeenteontvanger, aan de financieel beheerder van de gemeente, aan de ontvanger van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn en aan de financieel beheerder van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn zijn toevertrouwd.
De financieel directeur staat ten dienste van zowel de gemeente als van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn dat de gemeente bedient. De gemeenteraad regelt zijn (haar) vervanging bij afwezigheid, verhindering en in geval van een vacature na 1 augustus 2018.
In een volgende bijdrage gaan we dieper in op o.a. het salaris, de proeftijd, de lopende tucht- en evaluatieprocedures, de financieel beheerders die niet worden aangesteld als financieel directeur en de gewestelijke ontvangers.
In het achttiende nummer van Finzine, dat kortelings verschijnt, kunt u een uitgebreide juridische analyse lezen van de hand van Edwin Deplanter, financieel beheerder van stad Dendermonde. Eveneens beschikbaar op www.finconnect.be.
