Op 30 juni 2017 trad de Wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten in werking. Toenterijd bereidde onze redactie enkele infodossiers voor met de belangrijkste wijzigingen en hun impact netjes op een rijtje en verblijdden we u met een diepgaande analyse van de hand van Kris Wauters en Bart Gheysens, die u nog steeds online kunt consulteren via deze link.
Ondertussen zijn we net geen zes maanden verder en hebben practitioners en experts zich een beter beeld kunnen vormen van de werkelijke verbeteringen en de gebeurlijke beperkingen die de regelgeving met zich meebracht. Kris Hermans, expert overheidsopdrachten in het stadsbestuur van Herentals, deelt zijn bevindingen.
Als expert overheidsopdrachten bij de stad Herentals heb ik bijna 13 jaar ervaring met de toepasselijke wetgeving. Na 10 jaar dienst voor de gemeente Malle, waar ik de centrale aankoopdienst mee uit de grond gestampt heb, werk ik sinds 2,5 jaar bij de stad Herentals. Ik volg hoofdzakelijk de procedures voor opdrachten van leveringen en diensten op.
Sinds de nieuwe wetgeving in voege is getreden op 30 juni 2017 werd een dertigtal dossiers opgestart onder de nieuwe regelgeving. Het betreft hoofdzakelijk aankopen van materialen en machines voor diverse diensten (werkkledij, meubilair, kerstverlichting, laadgraafcombinatie, …) en enkele opdrachten voor diensten (drukwerk, consultancy, risicoanalyse).
Opvallend is dat er veel meer opdrachten gegund worden via de aanvaarde factuur. De gevoelige verhoging van het drempelbedrag voor deze procedure ligt natuurlijk aan de basis hiervan. Omdat nu voor opdrachten tot 30.000 euro geen bestek meer gemaakt moet worden, daalt de administratieve last. Er schuilt hierin echter ook een gevaar en het maken van duidelijke interne afspraken wordt hierdoor nog belangrijker. Daarnaast hebben wij besloten om voor opdrachten boven de 8.500 euro de algemene uitvoeringsregels uit het KB van 14 januari 2013 nog steeds van toepassing te maken.
Opmerkelijk is ook de verandering van zienswijze wat het gebruik van de onderhandelingsprocedure betreft. Waar vroeger deze procedure eerder nog als uitzondering gold, wordt het gebruik ervan nu meer aangemoedigd. Bewijs hiervan is het optrekken van het drempelbedrag voor de OPZVB (onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking) en het verruimen van de mogelijkheden voor het gebruik van de MMO (mededingingsprocedure met onderhandeling). We kunnen dit alleen maar toejuichen, op voorwaarde dat er ook effectief gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheid tot onderhandelen. Het is wel jammer dat de wetgever vergeten is om in de wetgeving rechtsbescherming het drempelbedrag van 85.000 euro mee aan te passen. Dat kan niet anders dan een vergissing zijn, want de logica is hier ver zoek. Dat voor opdrachten boven de 30.000 euro de informatie aan de kandidaten vanaf nu ook aangetekend verzonden moet worden, vind ik bovendien overdreven, temeer omdat er volgens mij nog geen enkele aanbieder gekwalificeerd is voor de dienst ‘elektronisch aangetekende zending’. Dat betekent dus op papier versturen per aangetekend schrijven. Bij Bpost wrijven ze zich al in de handen.
Een vernieuwing die zeer positief onthaald wordt, zijn de duidelijke regels betreffende wijzigingen aan een opdracht. Het nieuwe KB Uitvoering schetst op zeer uitgebreide wijze een kader waarbinnen het mogelijk is om wijzigingen door te voeren zonder nieuwe plaatsingsprocedure. De mogelijkheden worden duidelijk omschreven en verruimd.
Dit staat in schril contrast met de complexe regelgeving over de selectiecriteria voor de kandidaten, het prijsonderzoek en de regelmatigheid van de offertes. Hier is de wetgeving, met o.a. de mogelijke toepassing van de corrigerende maatregelen, er zeker niet eenvoudiger op geworden. Niet voor de aanbestedende overheid, noch voor de kandidaten en de KMO’s in het bijzonder. Ik heb de indruk dat de wetgeving er voor de KMO’s zeker niet op verbeterd is. De verdere digitalisering van alle overheidsopdrachten en het verplicht gebruik van het Uniform Europees Aanbestedingsdocument (UEA) voor Europese opdrachten zal voor vele KMO’S een uitdaging zijn. Het aansporen tot het opsplitsen van de opdracht in percelen is hierdoor maar een pleister op een houten been.
Uit mijn eerste maanden ervaring met de nieuwe wetgeving kan ik concluderen dat een aantal wijzigingen zeker positief ervaren worden en dat deze de praktische werking vereenvoudigen. De regelgeving lijkt in totaliteit jammer genoeg wel complexer te zijn geworden en mis ik de nodige stabiliteit in de wetgeving. Waarom moest bijvoorbeeld ook de terminologie alweer aangepast worden? We waren de oude nog maar net gewoon. Een gemiste kans voor de wetgever.
Kris Hermans -- expert overheidsopdrachten -- Stadsbestuur Herentals
