Drie hoogste rechtscolleges moeten duidelijkheid brengen over de problematiek betreffende de geldige bekendmaking en inwerkingtreding van lokale belastingreglementen
Er werden over de bekendmaking van lokale belastingreglementen diverse prejudiciële vragen aan het Grondwettelijk Hof gesteld in verband met de mogelijke schending van het gelijkheidsbeginsel als de aantekening in het speciaal register bijgehouden volgens bepaalde formaliteiten het enige toelaatbare bewijs van bekendmaking van het gemeentelijk belastingreglement is.
Inmiddels werden deze prejudiciële vragen beantwoord door het Grondwettelijk Hof met arresten van 30 maart 2023 en 21 september 2023.
Tijdens de opleidingsdag “Actualia Gemeentebelastingen” op 30 november 2023 zal Mr. Bart Engelen (Antaxius Advocaten) het antwoord van het Grondwettelijk Hof op deze prejudiciele vragen nader toelichten in het kader van het thema over de bekendmaking en inwerkingtreding van lokale belastingreglementen.
Er zijn momenteel diverse geschillen hangende bij het Hof van Cassatie over de vormvereisten voor de bekendmaking van een lokaal belastingreglement en de gevolgen hiervan voor de geldigheid van het reglement voor belastingplichtigen. De uitspraak die hierover door het Hof zal worden gedaan zal van belang zijn voor vele Vlaamse gemeenten.
Het Hof heeft in eerdere arresten op basis van de in die zaken toepasselijke wetgeving een eerder strenge interpretatie gehanteerd ten aanzien van de vormvereisten van het Besluit van de Vlaamse Regering van 18 januari 2008, gebaseerd op het KB van 14 oktober 1991.
Vanaf 1 januari 2014 is evenwel artikel 186 van het Gemeentedecreet gewijzigd waardoor belastingreglementen moeten worden bekendgemaakt op de gemeentelijke website, met vermelding van de datum van goedkeuring en de datum van publicatie op de website.
Daarnaast bleef ook artikel 187, tweede lid, van het Gemeentedecreet, van kracht dat bepaalde dat reglementen in een speciaal register worden bekendgemaakt.
Voormelde rechtspraak van het Hof betrof situaties vóór deze wijziging en beschouwde het register als "het enige toelaatbare bewijs" van de regelmatige bekendmaking.
Sinds de wijziging van artikel 186 van het Gemeentedecreet lijkt de oude rechtspraak van het Hof niet langer van toepassing te zijn. Zowel de publicatie op de gemeentelijke website als registratie in het speciale register kan nu leiden tot geldige bekendmaking en tegenstelbaarheid van het reglement.
In de geschillen hangende bij het Hof van Cassatie wordt desalniettemin nog altijd verwezen naar de oude rechtspraak van het Hof over het register als “het enige toelaatbare bewijs van bekendmaking”. De bekendmaking wordt hierin als onregelmatig beoordeeld wegens een vormgebrek in het register.
Volgens het advies van het Parket van het Hof van Cassatie miskennen deze arresten artikel 186 van het Gemeentedecreet gezien nog steeds onterecht wordt aangenomen dat het speciaal register het enige toelaatbare bewijs vormt van de bekendmaking zodat wordt voorgesteld om de arresten van het hof van beroep te vernietigen.
Het is nu afwachten of dit advies ook door het Hof van Cassatie zal worden gevolgd. De eerste cassatiearresten hierover mogen kortelings worden verwacht.
Tijdens de opleidingsdag “Actualia Gemeentebelastingen” op 30 november 2023 zal Mr. Bart Engelen (Antaxius Advocaten) hierop nader ingaan in het kader van het thema over de bekendmaking en inwerkingtreding van lokale belastingreglementen.
Tenslotte zal Mr. Bart Engelen (Antaxius Advocaten) ook ingaan op de vraag of het Besluit van 28 april 2023 dat de vorm van het (toegelaten) bewijs van een bekendmaking op de gemeentelijke website voortaan regelt inmiddels de ganse problematiek heeft opgelost nu tegen dit Besluit recent een annulatieberoep aanhangig werd gemaakt bij de Raad van State. Hierbij zal ook worden ingegaan op de vraag of dit Besluit al dan niet kan worden toegepast op alle nog hangende rechtsgedingen.
De Raad van State en de gewone rechtbanken en hoven verschillen van mening over de vraag of een onwettige aangifte-bepaling al dan niet afsplitsbaar is van de rest van het belastingreglement.
Verder zijn er momenteel ook diverse geschillen hangende bij het Hof van Cassatie met als geschilpunt de vraag of een onwettige aangifte-bepaling al dan niet afsplitsbaar is van de rest van het belastingreglement.
De Raad van State oordeelde al herhaaldelijk dat de aangiftebepaling onsplitsbaar is van de rest van het belastingreglement zodat het ganse belastingreglement waarin wordt verwezen naar de aangiftetermijn zoals vermeld op het aangifteformulier moet worden vernietigd.
De gewone rechtbanken en hoven oordeelden, daarentegen, al meermaals dat een specifieke onwettigheid in het belastingreglement, namelijk de delegatie in het reglement van een aangiftetermijn aan het bestuur, niet het ganse reglement ongeldig maakt, maar alleen de mogelijkheid om een ambtshalve aanslag op te leggen elimineert.
Door de belastingplichtigen werden cassatievoorzieningen tegen arresten van het Hof van Beroep van Antwerpen ingesteld waarin de appelrechter had besloten dat de onwettigheid slechts gevolgen heeft voor de toepassing van het belastingreglement met betrekking tot de ambtshalve aanslag, maar dat het reglement nog steeds van kracht blijft voor andere doeleinden. De belastingplichtigen menen dat de aangiftebepaling onsplitsbaar is van de rest van het reglement zodat zij volledig buiten toepassing moet worden gelaten.
In het advies van het Parket van het Hof van Cassatie worden verschillende interpretaties overwogen, waarbij wordt vastgesteld dat het belastingreglement in alle gevallen werkzaam en toepasbaar blijft, zelfs met de onwettigheid met betrekking tot de aangiftetermijn.
Bijgevolg zijn de gevolgen van de onwettigheid volgens dit advies beperkt en leidt het buiten toepassing verklaren van de onwettige aangifte-bepaling niet ertoe dat het ganse belastingreglement moet buiten toepassing worden verklaard. Bijgevolg wordt voorgesteld om de cassatievoorzieningen te verwerpen.
Het is nu afwachten of dit advies ook door het Hof van Cassatie zal worden gevolgd. De eerste cassatiearresten hierover mogen kortelings worden verwacht.
Tijdens de opleidingsdag “Actualia Gemeentebelastingen” op 30 november 2023 zal Mr. Bart Engelen (Antaxius Advocaten) hierop nader ingaan in het kader van het thema over De vestiging en invordering van lokale belastingen.
Alle info over de opleiding kan u hier vinden.
