Belfius heeft deze week haar jaarlijkse studie Lokale Financiën 2023 voorgesteld. Met concrete cijfers heeft de grootbank toegelicht hoe lokale besturen het voorbij jaar het delicate evenwicht van kosten en uitgaven hebben beheerd.
De kosten van lokale besturen zijn het voorbije jaar sterk gestegen. Het gaat over een algemene kostenexplosie van + 13,2 % (of + 1,7 miljard euro) voor alle steden en gemeenten. Die gestegen kosten van 2022 naar 2023 bevinden zich op de volgende uitgavenposten:
- Personeel + 12,4 %
- er waren maar liefst 5 overschrijdingen van de loonindex
- Goederen en diensten + 15,1 %
- waarvan meer dan de helft toe te wijzen aan gestegen energie-uitgaven
- Toegestane werkingssubsidies + 10,4 %
- + 11,5 % naar politiezones en + 12,5 % naar hulpverleningszones
- Individuele hulpverlening + 24,9 %
- Andere operationele uitgaven + 9,6 %
- Financiële uitgaven + 26,6 %
Bij de gemeenteontvangsten zien we evenwel ook een stijging van + 13,3 % (oftewel + 1,7 miljard euro). Indexeringsmechanismen die invloed hebben op verschillende gemeentelijke ontvangsten hebben zeker een 'gunstig' effect. Maar niettegenstaande deze gunstige effecten, konden lokale besturen ook rekenen op de steun van andere bestuursniveaus. Zowel de Vlaamse als de federale regering hebben verschillende initiatieven genomen om steden en gemeenten te ondersteunen met financiële inspanningen.
De gestegen ontvangsten bevinden zich vooral op de volgende posten:
- Fiscale ontvangsten en boetes + 18 %
- Werkingssubsidies + 10,7 %
- Ontvangsten uit werking + 10,3 %
Opvallend is dat niettegenstaande de budgettaire uitdagingen lokale besturen nog steeds investeringsplannen hebben. De komende drie jaar staan er in de Meerjarenplannen nog tot 9,6 miljard euro investeringen gepland.
Toch mogen besturen uiteraard niet op de lauweren blijven rusten. De uitdagingen en onzekerheden zijn volgens Belfius niet ver te zoeken en definiëren zij als volgt:
- Zijn er voldoende reserves om een nieuwe schok op te vangen? Om bvb. een energietransitie te realiseren?
- De financiering van de pensioenlasten is een gekende problematiek met praktisch onhoudbare vooruitzichten (2024-2028).
- Wat met de fiscale hervorming (lopend project): zal die neutraal zijn voor de gemeenten?
Bron: Belfius
