Wist je dat steden en gemeenten de mogelijkheid hebben om binnen hun grondgebied de gemeentelijke opcentiemen op de onroerende voorheffing (OOV) te laten variëren volgens bepaalde criteria? Deze optie, die voortvloeit uit de fiscale autonomie, kan veel kansen en opportuniteiten bieden om het gemeentelijk beleid op diverse aspecten een bepaalde richting uit te sturen. Het is aan de gemeente om te bepalen op basis van welke criteria ze wil differentiëren en welke doelstellingen ze daarmee wenst te bereiken.
Een bestuur heeft bijvoorbeeld de kans om verschillende categorieën van belastingplichtigen apart te belasten. Een andere mogelijkheid is om het tarief van de onroerende voorheffing te laten variëren per buurt of wijk. Op die manier kan het gemeentebestuur een fiscale stimulans bieden om bijvoorbeeld in de stadskern te komen wonen, waardoor stadsverlaters worden ontmoedigd. Een afgeleid voordeel hiervan is dat de schaarse ruimte in de buitengebieden wordt beschermd, aangezien er minder verkavelingen nodig zijn.
Veel lokale besturen zijn momenteel bezig met het opstellen van een interne en externe omgevingsanalyse ter voorbereiding op het volgende strategische meerjarenplan voor de periode 2026-2031. Daarnaast zullen waarschijnlijk veel belastingreglementen aflopen in 2025. Dit biedt dus een uitgelezen kans om dieper in te gaan op het systeem van differentiatie van de OOV in functie van de missie en visie van de gemeente.
Op dit moment passen al 11 lokale besturen een verschillend tarief van OOV toe. Zeven hiervan hebben besloten om een differentiatie in opcentiemen door te voeren om de kadastrale inkomens die gecatalogeerd staan onder 'nijverheid, materiaal en outillage' zwaarder te belasten. Dit is begrijpelijk gezien deze bedrijven ook hogere kosten met zich meebrengen voor een gemeente.
Twee gemeenten hebben de differentiatie georganiseerd vanuit een sociaal oogpunt, waarbij een lager tarief wordt toegepast voor bebouwde percelen met kleinere KI's. Dit is een jaarlijks terugkerende stimulans, voornamelijk voor de eigenaars van sociale woningen, een doelgroep die over het algemeen minder financiële middelen heeft.
Eén gemeente hanteert een algemeen tarief voor iedereen, maar biedt ook een tarief van 0 voor startende ondernemingen gedurende de eerste twee jaar. Dit is een ideaal instrument om ondernemerschap in de gemeente te stimuleren door startende zelfstandigen een duwtje in de rug te geven.
Tot slot koppelt één gemeente een milieuaspect aan de differentiatie van de OOV. Dit bestuur hanteert een standaardtarief voor iedereen, maar biedt een aanvullend tarief van 0 gedurende zes jaar voor gebouwde onroerende goederen die gebruik maken van een warmtepomp of aangesloten zijn op een warmtenet.
Aangezien de aanslagbiljetten voor de onroerende voorheffing worden opgemaakt en verzonden door de Vlaamse Belastingdienst, is het belangrijk dat een lokaal bestuur dat een differentiatie van de OOV wenst in te voeren, in overleg treedt met de belastingdienst om naar de technische uitvoerbaarheid van het gekozen systeem te peilen. Daarnaast hebben de steden en gemeenten ook nood aan steun en expertise in een dergelijk dossier. Het is immers niet eenvoudig om de precieze impact van een keuze te becijferen.
Het is vanzelfsprekend dat de differentiatie van de gemeentelijke opcentiemen op de onroerende voorheffing geen enkele impact op het deel van het gewest of de provincie.
